શ્રીલંકાની આર્થિક સ્થિતિ સતત કથળી રહી છે. સ્થિતિ એ છે કે ઇંધણ ખરીદવામાં અસમર્થ શ્રીલંકાની સરકાર સ્ટ્રીટ લાઇટ બંધ કરીને પૈસા બચાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. રોયટર્સે શ્રીલંકાના ઉર્જા મંત્રીના હવાલા દ્વારા આ માહિતી આપી છે. રિપોર્ટ અનુસાર શ્રીલંકામાં ઇંધણની અછતને કારણે લાંબા સમય સુધી પાવર કટ જોવા મળી રહ્યો છે. સ્થિતિ વણસતી બચાવવા સરકારને રસ્તાઓ પર અંધારપટ કરવાની ફરજ પડી છે. શ્રીલંકાની સરકારે માહિતી આપી છે કે શનિવારે ભારતમાંથી ડીઝલનું શિપમેન્ટ આવી રહ્યું છે. જે બાદ સ્થિતિમાં થોડો સુધારો થવાની આશા છે.
જો કે, મંત્રીએ સ્પષ્ટ કર્યું કે પરિસ્થિતિ જલ્દી સામાન્ય નહીં થાય. હાલમાં શ્રીલંકામાં ૧૩ કલાકનો પાવર કટ જોવા મળી રહ્યો છે. હાલમાં વિદેશી મુદ્રા ભંડારના અભાવે દેશ ઇંધણની આયાત કરી શકતો નથી. આ સાથે ઉનાળામાં વિક્રમી વધારાને કારણે વીજળીની માગમાં જોરદાર ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે, તો બીજી તરફ પાણી ઉત્પન્ન કરતા જળાશયોમાં પાણી એટલુ નીચું પહોંચી ગયું છે કે વીજળીના ઉત્પાદનને અસર થઈ છે. શ્રીલંકાના ઉર્જા પ્રધાને રોઇટર્સને જણાવ્યું હતું કે તેમણે અધિકારીઓને વીજળી બચાવવા માટે સ્ટ્રીટ લાઇટ બંધ કરવાની સૂચના આપી દીધી છે. બીજી તરફ કોલંબો સ્ટોક એક્સચેન્જે પાવર કટના કારણે એક સપ્તાહ માટે ટ્રેડિંગનો સમય ૨ કલાક ઘટાડી દીધો છે.
ઉર્જા મંત્રીએ માહિતી આપી હતી કે ભારતમાંથી ૫૦૦ મિલિયન ડોલરની લાઇન ઓફ ક્રેડિટ હેઠળ ડીઝલનું શિપમેન્ટ શનિવારે શ્રીલંકા પહોંચશે. તેમણે કહ્યું કે એકવાર ઇંધણ શ્રીલંકામાં પહોંચે તો પાવર કટ થોડા કલાકો સુધી ઘટાડી શકાય છે. જો કે, તેમણે સ્પષ્ટ કર્યું કે સ્થિતિ સુધરવામાં લાંબો સમય લાગી શકે છે. આર્થિક સ્થિતિને લઈને દબાણ છે, જ્યારે મેના મધ્યમાં વરસાદની શરૂઆત સાથે, જળાશયો ભરાયા પછી અને વીજળીની માગમાં ઘટાડો થાય, ત્યારે વીજળીની સ્થિતિ વિશે થોડી આશા રાખી શકાય છે. વીજળીની સ્થિતિની સાથે સાથે દેશની આર્થિક સ્થિતિ પર પણ ઘણું દબાણ છે. તેની અસર શેરબજારમાં પણ જોવા મળી છે.
દિગ્ગજ કંપનીઓના શેરમાં ભારે ઘટાડા બાદ મંગળવારને અડધો કલાક માટે કારોબાર અટકાવવો પડ્યો હતો. ૨ દિવસમાં ૩ વખત આવું બન્યું છે, બ્રોકર્સના મતે અર્થતંત્રના પડકાર વચ્ચે ટ્રેડિંગનો સમય બે કલાક ઘટાડવાને કારણે સેન્ટિમેન્ટ બગડ્યું છે. શ્રીલંકા હાલમાં ખાલી વિદેશી મુદ્રા ભંડાર સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે. ફેબ્રુઆરીના અંતમાં શ્રીલંકાની વિદેશી મુદ્રા ભંડાર ૨.૩ બિલિયન ડોલરના સ્તરે પહોંચી ગયો હતો. છેલ્લા બે વર્ષમાં શ્રીલંકાના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ૭૦ ટકાથી વધુનો ઘટાડો થયો છે. જેના કારણે દેશ આયાત બિલ ચૂકવવામાં અસમર્થ બન્યો છે. હાલમાં શ્રીલંકાની આશાની સાથે ભારત અને ચીન પર ટકેલી છે.
ચીન પ્રતિબંધોને ટાળવાનો પ્રયાસ કરશે તો રશિયા પણ મદદે નહીં આવે : અમેરિકાની ચેતવણી
રશિયાના વિદેશ પ્રધાન સર્ગેઈ લવરોવના આગમનના થોડા કલાકો પહેલાં, અમેરિકાના નાયબ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર દલીપ સિંહે કહ્યું હતું કે તે દેશોએ પરિણામોનો સામનો કરવો પડશે, જેઓ ‘પ્રતિબંધોને ટાળવાનો સક્રિય પ્રયાસ કરશે.’ અમેરિકન-ભારતીય દલીપ સિંહ વોશિંગ્ટન દ્વારા મોસ્કો સામે શિક્ષાત્મક આર્થિક પ્રતિબંધો લાદવામાં મુખ્ય અધિકારી છે. તેમનું નિવેદન એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે ચીને કહ્યું છે કે રશિયા સાથે તેના સહયોગની કોઈ સીમા નથી.
દલીપ સિંહે કહ્યું, ‘કોઈએ પોતાની મજાક ઉડાવવી જોઈએ નહીં. ચીન સાથેના આ સંબંધમાં રશિયા જુનિયર પાર્ટનર બનવા જઈ રહ્યું છે. અને રશિયા પર ચીન જેટલો વધુ ફાયદો ઉઠાવે છે, તેટલો ભારત માટે ઓછો અનુકૂળ છે. મને નથી લાગતું કે કોઈ વિશ્વાસ કરશે કે જો ચીન ફરી એકવાર વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખાનું ઉલ્લંઘન કરશે તો રશિયા ભારતના બચાવમાં આવશે. અને તેથી અમે ખરેખર ઇચ્છીએ છીએ કે વિશ્વભરની લોકશાહીઓ, અને ખાસ કરીને, ક્વાડ, એકસાથે આવે અને યુક્રેનમાં તેમના સહિયારા હિતો અને વિકાસ અને તેની અસરો વિશે વાત કરે.
સિંઘ, આંતરરાષ્ટ્રીય અર્થશાસ્ત્રના નાયબ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર, યુએસ કોંગ્રેસમાં ચૂંટાયેલા પ્રથમ એશિયન-અમેરિકન, દલીપ સિંહ સોંડના પ્રપૌત્ર છે. તેમણે મેસેચ્યુસેટ્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી અને હાર્વર્ડ કેનેડી સ્કૂલમાંથી આંતરરાષ્ટ્રીય અર્થશાસ્ત્રમાં જાહેર વહીવટ અને બિઝનેસ એડમિનિસ્ટ્રેશનમાં માસ્ટર ડિગ્રી મેળવી છે. ભારતની મુલાકાતે આવેલા સિંહે વડાપ્રધાન કાર્યાલય અને નાણામંત્રીના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સાથે મુલાકાત કરી છે. અગાઉ, વ્હાઇટ હાઉસના સંચાર નિર્દેશક કેટ બેડિંગફિલ્ડે તેમની નિયમિત પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે, “મુક્ત અને ખુલ્લા ઈન્ડો-પેસિફિક અને સમાવેશી આર્થિક વૃદ્ધિ અને સમૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સહયોગને મજબૂત કરવા તે ભારત સરકાર સાથે મુલાકાત કરશે.” તે યુક્રેન સામે રશિયાના અયોગ્ય યુદ્ધના પરિણામો અને વૈશ્વિક અર્થતંત્ર પર તેની અસરને ઘટાડવા માટે તેના સમકક્ષો સાથે ગાઢ પરામર્શ કરશે.
